1122 Dam in de Rijn: 900 jaar Weteringgebied

In 1122, dus in het jaar 2022 900 jaar geleden, werd de Rijn bij Wijk bij Duurstede afgedamd. Dit historische moment is de ‘geboorteakte’ van ons mooie Weteringgebied en heeft tot op de dag van vandaag enorme impact gehad op het gebied van onze Wetering tot aan Amsterdam.

​

Door de afdamming werd een groot deel van het Rijnwater via de Lek afgevoerd. Al naar gelang de behoefte of noodzaak kon het water met een ‘kraan’ in de dijk verdeeld worden via de afgedamde Rijn (nu de Kromme Rijn). Hier ligt de basis voor de landgoederen en landerijen in ons huidige copen- en coulisselandschap. Deze waterregulering maakte immers grootscheepse ontginning mogelijk in het achterland, het Langbroekerweteringgebied.

​

​

Verloren erfgoed: de Duikersluis in de afdamming van 1122 

​

Rond 1478 werd er een duikersluis in deze dijk aangelegd. Waarschijnlijk zijn er al eerder doorlaten/sluizen geweest maar daar is tot nog toe geen historisch bewijs voor te vinden.  Deze belangrijke ‘kraan’ leidde Rijnwater naar de grachten van Wijk bij Duurstede, de Kromme Rijnstreek en ver daar buiten.

​Hoe belangrijk deze duikersluis was, blijkt wel uit de eeuwenlange twist over het eigendom, de sleutels en het beheer ervan. De Staten van Utrecht, het Hoogheemraadschap Lekdijk Bovendams, het stadsbestuur, de schout en de burgemeester van Wijk bij Duurstede, het Rijk en zelfs even de Fransen hadden er om de paar jaar een conflict over. Niet zo gek: wie de sleutel had, was de baas over het water. Helaas is bij de dijkverbetering in 1987 de duikersluis afgesloten en dichtgestort met beton.

​

​

​

Belang afdamming vandaag


Ook vandaag is de historische afdamming nog belangrijk en impactvol. Het Rijnwater stroomt immers naar Midden- en West-Nederland en de Lekdijk beschermt een groot deel van de Randstad tot aan Amsterdam tegen overstroming. Om de Lekdijk in de toekomst sterk en veilig genoeg te houden, wordt deze momenteel over een lengte van 55 km tussen Amerongen en Schoonhoven versterkt. Meer over dit ‘project Sterke Lekdijk’ leest u hier.

​

​

Monument Dam 1122 

​

De afdamming is een historisch waterstaatkundig belangrijke gebeurtenis en de duikersluis is eeuwenlang een belangrijk waterloopkundig object geweest in de waterbeheersing van Midden- en West-Nederland. In 2022 was er de herdenking van het 900-jarig bestaan van deze afdamming. Een mooi en logisch moment om deze historische en toeristisch belangrijke plek te markeren voor inwoners en toeristen van gemeente Wijk Bij Duurstede, het Weteringgebied en Nederland.

​De Historische Kring Tussen Rijn en Lek en een aantal actieve inwoners hebben toen het idee opgepakt om dit vorm te geven en uit te voeren. Met steun van de gemeente Wijk bij Duurstede, het ondernemers-, het cultuur- , het Fentener van Vlissingenfonds, de Wijkse Stichting en de lokale Rotary is er door Nellen-constructies van Cortenstaal een abstractie van het voormalige peilhuisje neergezet.

​

​

​

​

​

​